Een paar leden en voormalige leden van Vokomokum zijn betrokken bij de ontwikkeling van een “social wallet”. Dit is een soortement van beurs waarin leden van een gemeenschap bijhouden hoeveel “tokens” (punten, munten of fiches) ze hebben verzameld. Dit kan functioneren als een alternatief geldsysteem waarmee bijvoorbeeld ook kan worden bijgehouden hoeveel diensten iemand heeft geleverd of afgenomen van de gemeenschap (in ons geval Vokomokum).

 

De naam van dit social wallet project is ‘Commonfare’ (pieproject.eu) en de groep die het ontwikkelt en probeert in te implementeren is Dyne (dyne.org).

 

Er zijn twee redenen om te kijken naar een social wallet. De eerste is het probleem met cash betalingen bij het eten. Soms is er onduidelijkheid over de hoeveelheid geld dit is binnengekomen. De tweede reden is het bijhouden hoeveel tijd iedereen in de voko stopt. In theorie zouden dit 3 uur per twee maanden moeten zijn. Er zijn echter een hoop taken die niet zo gemakkelijk zijn te vangen in een shift van drie uur. Daarnaast moet dit nu allemaal worden genoteerd door de coördinatoren van de werkgroepen, terwijl juist die coördinatoren al meer dan genoeg doen.

 

De workshop vond plaats bij Elizabeth thuis en er waren zeven personen bij aanwezig, waaronder Aspasia en Federico van Dyne. Als eerste werd de werking van social wallets kort uitgelegd. Kort gezegd is het een aparte munt die tussen de verschillende leden van een groep kunnen worden uitgewisseld. Een hapje eten kost bijvoorbeeld 3 terwijl je er 4 bijkrijgt als je de wc schoon maakt. Je kunt ze ook onderling uitwisselen, bijvoorbeeld door iemands bestelling naar huis te brengen in ruil voor een aantal munten. Het voordeel ten opzichte van echt geld is dat je het zelf kunt scheppen (er is dus geen tekort in de gemeenschap) en je kunt zelf afspraken maken over de uitgaven en houdbaarheid van de munten.

Als voorbeeld werd een kraakpand in milaan genoemd waar elke groep die een ruimte gebruikt een minimaal aantal munten per maand moet verdienen. De opbrengst (in echt geld) van alle activiteiten wordt dan maandelijks verdeeld onder de groepen die voldoende munten/punten hebben behaald.

Een ander voorbeeld was een festival waar alle bezoekers konden betalen met een kaart met een QR-code (zo’n vierkant met een patroon van zwarte en witte blokjes). Dit is dan een alternatief voor festivalmuntjes (die je makkelijker kwijt kunt raken).

 

Technisch is er van alles mogelijk. Je kunt en social wallet zien als een eigen crypto currency. Het kan ingewikkeld met blockchain technologie. Het energieslurpende mijnen (ontdekken) van de munten is dan niet nodig, maar ook voor de transacties is veel rekencapaciteit nodig. Maar een simpele tabel in een database kan ook voldoende zijn. Het uitwisselen van de munten kan met een website of via app op een smartphone, maar het is niet nodig dat iedereen die deelneemt zelf ook een smartphone heeft. Als Vokomokum verder gaat met een social wallet dan zal Dyne de technische implementatie voor haar rekening nemen.

 

Een leuk onderdeel van de workshop was het spelen van een spel waarbij je in speelrondes op een bord bepaalde (sociale) doelen moest zien te verwezenlijken. Bij het opzetten kosten deze projecten een aantal (positieve) muntjes. Vervolgens leveren ze elke ronde positieve punten (bijv. geld, voedsel) en negatieve punten (vervuiling, gebruik grondstoffen) op. Door het spelen van dit spel kon de werking van geld en schaarste worden ontdekt en werd duidelijk dat (financiële) samenwerking zowel voor de individuen als voor de gemeenschap positieve effecten kan hebben. Vergeleken met andere workshops bleken vokomokummers trouwens goed in samenwerken.

 

Het interessantste deel van de workshop was de brainstorm over de mogelijkheden praktische mogelijkheden bij Vokomokum.

Het meest urgente probleem waarvoor een social wallet een oplossing kan bieden is de betaling van het eten. Los van de problemen met cash geld die achteraf ergens moet worden gestort bestaat er het idee dat het eten meer voor leden zou moeten zijn en minder voor andere eters die vooral op de lage prijs afkomen. Door zo’n eigen betalingssysteem kunnen alleen leden een maaltijd betalen voor zichzelf en eventueel meegenomen vrienden. Hiervoor lijkt het voldoende om een soortement van tegoed te hebben op een lidmaatschapskaart. Dit tegoed zou je via je bestelling kunnen opwaarderen. Je bestelt bijvoorbeeld 2 potten pindakaas, 2 kilo biet en 10 eetmuntjes”.

 

Voor het bijhouden en waarderen van de tijd die alle leden besteden aan de voko is een ingewikkelder systeem nodig. Technisch is ook dit geen probleem maar er moeten nog wel een aantal vragen worden opgelost: wie bepalen hoeveel tijd een klus heeft gekost en wie mogen dit omzetten in munten? Als het typen van dit verslagje bijvoorbeeld 1 uur heeft gekost, mag ik dat dan zelf toevoegen? Of moet ten minste een ander lid je punten goedkeuren? Of blijft het de taak van de coördinatoren om alle werkzaamheden te monitoren en in te voeren? (En lost dit het gesignaleerde probleem wel op?). Hoe kun je punten voor uren inwisselen in punten waarmee je kunt betalen? En ben je dan niet eigenlijk leden gewoon aan het betalen voor hun werk? Of is het mogelijk om met twee soorten munten/punten te werken: één inwisselbaar voor euro’s en één die uren/diensten bijhoudt? Technisch is dat laatste niet zo’n probleem, maar we zijn bang dat de invoeren van zo’n systeem voor leden al moeilijk genoeg worden met een soort munt.

Een kritisch puntje dat aan het aan het eind van de avond nog aan bod kwam is de privacy. Aan de ene kant is het sterke kan van zo’n social wallet de transparantie. Je kunt gewoon zien wie veel/genoeg/te weinig doet voor de voko. Maar hoe zit het met de privacy? Wil je wel toe naar (nog) een systeem dat van mensen bijhoudt wat ze precies consumeren en wat ze wanneer doen? Op kleine schaal lijkt het een goede oplossing, maar als China wil bijhouden hoe sociaal zijn bevolking zich gedraagt wordt de naam social wallet plotseling heel eng.

 

Er is besloten als eerste aan de gang te gaan met een type social wallet die een oplossing bied voor het betalen van het eten. Met het opzetten van het systeem moet er echter wel rekening mee worden gehouden dat meer onderdelen van de voko hier in de toekomst mee moeten kunnen werken.