Tijdens ons onderzoek voor Commonfare stuitten we op een publicatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) met de titel ‘De toekomst tegemoet. Leren, werken, zorgen, samenleven en consumeren in het Nederland van later’. Ergens daar kwamen we deze passage tegen:
“De […] tendens dat de overbrugging tussen verschillende bevolkingsgroepen zeldzamer wordt en maatschappelijke scheidslijnen dieper, beperkt het draagvlak voor solidariteit op nationaal niveau. Het grotere beroep op persoonlijke verantwoordelijkheid voor een succesvol leven kan leiden tot een retoriek waarin succes een verdienste is en falen een gevolg van slechte keuzes. Er is geen ‘pech’ meer, maar alleen het eigen falen en de eigen schuld.”
Dat klinkt naar. Commonfare draait juist om het omgekeerde. Samenwerken, solidariteit, gedeeld risico, inclusief... En we weten toch allemaal dat pech er nou eenmaal bij hoort? Niet alles lukt, dingen gaan helaas ook wel eens fout. Soms door je eigen schuld, soms door de omstandigheden. En daar moet ruimte voor zijn in een veerkrachtige maatschappij.
Daarom zijn we maar een op bezoek gegaan bij Rodney van den Hengel, de oprichter van koffietent en lunchplek Heilige Boontjes in Rotterdam. De zaak zit in een voormalig politiebureau ‘Ja dat kende ik al van binnen…’. Rodney is de zaak twee jaar geleden begonnen en werkt met probleemjongeren of jongeren met een strafblad. In zijn zaak geeft hij deze jongeren een opleiding en een baan. Volgens Rodney is het vaak niet eens de schuld van de jongeren wanneer ze op het verkeerde pad raken. Volgens hem zijn er zoveel externe prikkels om dit te hebben, dat te hebben, zus te kopen, zo te kopen… erbij te horen, dat het ontzettend moeilijk is om de verleiding te weerstaan. Ook als je geen geld hebt om iets te kopen en dan bedenk je dus wat anders.
De zaak bloeit en het is er altijd druk met totaal uiteenlopende mensen. Dat waar het SCP voor waarschuwt heeft hij eigenlijk in z’n eentje allang opgelost. Mensen verdienen een kans, zo simpel is het. Wat wel leuk is, is dat hij het weigert zichzelf ‘sociaal ondernemer’ te noemen. Die term is voor hem een beetje verpest. Als voorbeeld noemt hij Peerby, de Nederlandse start-up die een online platform heeft gebouwd om spullen aan je buren te verhuren. Hij zegt:
"Dat is profiteren van het sociale, het is een economie van uitbuiting. Dat doe ik niet. Waarom zou ik willen dat mijn buurman één of ander bedrijf en mij betaalt als hij mijn partytent leent? Mijn bedrijf is winstgericht en rete-commercieel. Maar we halen geld uit de markt om te investeren in de gemeenschap, en niet andersom. En deze jongeren bieden we vaste banen met een toekomst en een goed inkomen, niet veel lager dan het mijne eigenlijk. Waarom zou de directeur vijftig keer meer moeten verdienen dan het personeel?”